Fitch Ratings potwierdził długoterminowe ratingi Katowic dla zadłużenia w walucie zagranicznej i krajowej na poziomie „A-” oraz długoterminowy rating krajowy na poziomie „AA+(pol)”. Wszystkie ratingi mają perspektywę stabilną.
Ocenę „A-” Katowice otrzymują od 10 lat, kiedy w styczniu 2007 r. Fitch podniósł rating miasta z poziomu „BBB+”. Potwierdzenie ratingów odzwierciedla niezmienioną ocenę, że stolica województwa śląskiego utrzyma w średnim okresie dużą zdolność do finansowania inwestycji ze środków własnych, jak również bardzo dobrą płynność, podano w komunikacie. Agencja oczekuje, że w związku z finansowaniem inwestycji zadłużenie bezpośrednie Katowic wzrośnie. Nie powinno to jednak negatywnie wpłynąć na bezpieczny poziom wskaźników obsługi i spłaty zadłużenia. Dodatkowo ocena ratingowa bierze pod uwagę bogatą gospodarkę lokalną Katowic, zorientowaną na sektor usług.
Główne czynniki ratingu
Katowice mają dużą zdolność do finansowania inwestycji ze środków własnych. Zgodnie z prognozą ekspertów wydatki majątkowe miasta w latach 2017-2020 mogą wynieść łącznie około 1,7 mld zł i stanowić 20 proc. wydatków ogółem średnio rocznie. Fitch spodziewa się, że najwyższe wydatki majątkowe nastąpią w latach 2018-2019. Około 60 proc. wydatków majątkowych przeznaczone zostanie na inwestycje związane z infrastrukturą drogową oraz transportem publicznym. Pozostała część wydatków majątkowych będzie przeznaczona na inwestycje w działach kultury fizycznej, kultury, jak również na termomodernizację obiektów użyteczności publicznej. Prognozuje się, że ok. 40 proc. wydatków majątkowych będzie finansowana z nadwyżki bieżącej miasta oraz ok. 40 proc. z dochodów majątkowych. Pozostała część wydatków majątkowych będzie finansowana nowym długiem oraz z wysokich stanów gotówki.
Wydatki majątkowe Katowic zrealizowane w 2016 r. były znacznie niższe niż planowane w pierwszym budżecie na 2016 r. Wyniosły one 146 mln zł, co stanowiło 9 proc. wydatków ogółem. Niska realizacja wydatków majątkowych wynikała głównie z opóźnienia dostępności dotacji unijnych z perspektywy finansowej na lata 2014-2020. Niezrealizowane inwestycje będą przesunięte na lata następne, a uzyskana na koniec ub. roku nadwyżka budżetowa zwiększyła stan gotówki, który miasto może przeznaczyć na ich finansowanie.
Płynność Katowic od lat jest bardzo dobra, co stanowi mocny czynnik ratingu. Stan środków pieniężnych w ostatnich pięciu latach wyniósł średnio 330 mln zł. Przewyższał on średnią roczną obsługę zadłużenia w latach 2012-2016 jedenaście razy. Agencja zakłada, że miasto utrzyma wysoki stan środków pieniężnych mimo częściowego wykorzystania go do finansowania inwestycji. Wynika to z polityki Katowic, która zakłada utrzymanie wysokiego stanu gotówki jako rezerwy na nieprzewidziane zdarzenia, niż wydatkowanie środków pieniężnych na inne cele. Wysoki stan gotówki zmniejsza ryzyko związane ze wzrostem obsługi zadłużenia do około 70 mln zł rocznie w latach 2019-2020 w związku z rozpoczęciem spłaty dwóch kredytów na łączną kwotę 400 mln zł udzielonych przez Europejski Bank Inwestycyjny (EBI).
Zgodnie z naszym scenariuszem bazowym oczekujemy, że wyniki operacyjne Katowic pozostaną zadawalające dla danego ratingu. Będzie to wynikało ze wzrostu dochodów z podatków dochodowych i lokalnych, który będzie wspierany przez spodziewany wzrost gospodarki narodowej o co najmniej 3 proc. rocznie w średnim okresie. Zgodnie z prognozą Fitch Ratings, w latach 2017-2020 miasto osiągnie nadwyżki operacyjne w wysokości średnio 200 mln zł rocznie (po wyłączeniu dochodów o jednorazowym charakterze), czyli około 11 proc. w relacji do dochodów operacyjnych. Nadwyżka operacyjna Katowic na tym poziomie powinna przewyższać spłatę rat kredytowych i płatność odsetek co najmniej trzykrotnie, mimo spodziewanego wzrostu wydatków z tytułu obsługi zadłużenia. Analitycy zakładają, że władze miasta będą kontynuowały politykę zmierzającą do utrzymania nadwyżki operacyjnej na tym poziomie, a to pociąga za sobą kontrolę tempa wzrostu wydatków operacyjnych, co jednakże może być trudne do wykonania w roku wyborczym 2018.
W 2016 r. miasto uzyskało nadwyżkę operacyjną w wysokości 236 mln zł, co stanowiło 14 proc. dochodów operacyjnych. Pozytywny wpływ na wyniki operacyjne Katowic miały m.in. jednorazowe dochody z tytułu podatku od czynności cywilno-prawnych w wysokości 54 mln zł. W 2017 r. miasto również przewiduje jednorazowe dochody z tego tytułu w wysokości 27 mln zł. W rezultacie przewidywana nadwyżka operacyjna może wynieść około 220 mln zł, co stanowi 13 proc. dochodów operacyjnych Katowic. Dzięki dochodom o jednorazowym charakterze, nadwyżka operacyjna Katowic przekroczyła barierę 200 mln zł w 2015 r. Taka nadwyżka była wyższa niż średnia 168 mln zł uzyskana w latach 2011-2014.
W celu sfinansowania planu inwestycyjnego Katowice podpisały umowę kredytową z EBI. Kredyt EBI będzie miał równomierny i rozłożony na długi termin harmonogram spłaty, co powinno zmniejszyć presję z tytułu obsługi zadłużenia na budżet miasta. Według prognoz agencji zadłużenie Katowic wzrośnie z 654 mln zł na koniec 2016 r. do około 820 mln zł w 2020 r. Zadłużenie bezpośrednie powinno pozostać umiarkowane w relacji do dochodów bieżących i w 2020 r. być niższe niż 45 proc. dochodów bieżących (2016 r.: 39 proc.). Analitycy prognozują, że wskaźnik spłaty długu (zadłużenie bezpośrednie do nadwyżki bieżącej) pozostanie na bezpiecznym poziomie wynoszącym około cztery lata (2016r.: 2,8 lat), mimo oczekiwanego wzrostu zadłużenia.
Katowice stanowią centrum dużej aglomeracji, którą zamieszkują 2 mln osób z ogółu 4,6 mln mieszkańców województwa śląskiego. Gospodarka lokalna miasta jest dobrze zdywersyfikowana i zdominowana przez sektor usług, który stanowił 67,8 proc. wartości dodanej brutto* w 2014 r. (średnia krajowa: 63,4 proc.). Produkt krajowy brutto na mieszkańca w podregionie, do którego należą Katowice, jest stosunkowo stabilny i stanowił 137 proc. średniej krajowej w 2014 r. Utworzenie metropolii od połowy 2017 r., do której należeć będzie 41 gmin położonych wokół Katowic (centrum metropolii), nie powinno wiązać się z wysokimi wydatkami z budżetu miasta w średnim okresie. Utworzenie metropolii stwarza szansę na realizację wspólnych inwestycji i zwiększenia efektywności dostarczanych usług (takich jak transport publiczny), co w rezultacie powinno przynieść pozytywny skutek dla gospodarki lokalnej Katowic i dla budżetu miasta.
Czynniki zmiany ratingu
Ratingi mogą zostać podniesione, jeśli Katowice poprawią wyniki operacyjne i marża operacyjna trwale wyniesie około 15 proc. oraz gdy miasto utrzyma wskaźnik spłaty długu na poziomie poniżej trzech lat, pod warunkiem podniesienia ratingów Polski.
Natomiast istotne pogorszenie się wskaźnika spłaty długu powyżej ośmiu lat, w wyniku trwałego pogorszenia się marży operacyjnej lub znaczny wzrost zadłużenia bezpośredniego powyżej 70 proc. dochodów bieżących może przyczynić się do zmiany perspektywy ratingów na negatywną lub do obniżenia ratingów. Dodatkowo, obniżenie ratingów Polski wpłynie na obniżenie ratingów Katowic.
* wartość wszystkich wyrobów i usług wytworzonych przez wszystkie podmioty działające w mieście pomniejszona o koszty związane z ich wytworzeniem.
