Jak co roku w styczniu, Fitch Ratings wydał ocenę kondycji finansowej Katowic. Agencja potwierdziła długoterminowe ratingi miasta (IDR) dla zadłużenia w walucie zagranicznej i krajowej na poziomie „A-” oraz długoterminowy rating krajowy na poziomie „AA+(pol)“. Wszystkie ratingi mają perspektywę stabilną.
– Potwierdzenie ratingów odzwierciedla naszą niezmienioną ocenę, że miasto utrzyma w średnim okresie znaczną zdolność do finansowania inwestycji ze środków własnych, jak również bardzo dobrą płynność. Oczekujemy, że w związku z finansowaniem inwestycji zadłużenie bezpośrednie Katowic wzrośnie. Nie powinno to jednak negatywnie wpłynąć na bezpieczny poziom wskaźników obsługi i spłaty zadłużenia. Ocena ratingowa bierze również pod uwagę bogatą gospodarkę lokalną Katowic, zorientowaną na sektor usług – napisali w raporcie analitycy Fitch Ratings.
Wedle ich oceny Katowice mają dużą zdolność do finansowania inwestycji ze środków własnych. Zgodnie z prognozą wydatki majątkowe miasta w latach 2018-2020 mogą wynieść łącznie około 1,5 mld zł i stanowić 20 proc. wydatków ogółem średnio rocznie. Około 60 proc. wydatków majątkowych przeznaczonych zostanie na inwestycje związane z infrastrukturą drogową oraz transportem publicznym. Pozostała część przeznaczona będzie na inwestycje w dziedzinie kultury fizycznej, kultury, jak również na termomodernizację obiektów użyteczności publicznej. Agencja prognozuje, że ok. 40 proc. wydatków majątkowych będzie finansowana z nadwyżki bieżącej Katowic, a kolejne ok. 40 proc. z dochodów majątkowych. Pozostała część będzie finansowana nowym długiem oraz ze skumulowanych wysokich stanów środków pieniężnych.
Fitch podaje, że wydatki majątkowe miasta zrealizowane w 2017 r. były znacznie niższe niż planowane w pierwszym budżecie na miniony rok. Wyniosły one ok. 185 mln zł, co stanowiło 10 proc. wydatków ogółem. Niska realizacja wydatków majątkowych wynikała głównie z opóźnienia dostępności dotacji unijnych z perspektywy finansowej na lata 2014-2020 lub przedłużonych procedur przetargowych. Niezrealizowane inwestycje będą przesunięte na lata następne, a uzyskana na koniec 2017 r. nadwyżka budżetowa zwiększyła stan gotówki, który miasto może przeznaczyć na ich finansowanie.
Zdaniem agencji płynność finansowa Katowic od lat jest bardzo dobra, co stanowi mocny czynnik ratingu. Stan środków pieniężnych w latach 2014-2017 wyniósł średnio 350 mln zł. Przewyższał on średnią roczną obsługę zadłużenia jedenaście razy. Analitycy zakładają, że miasto utrzyma wysoki stan środków pieniężnych mimo częściowego wykorzystania go do finansowania inwestycji. Wynika to z polityki magistratu, która zakłada utrzymanie wysokiego stanu gotówki jako rezerwy na nieprzewidziane zdarzenia, niż wydatkowanie środków pieniężnych na inne cele. Wysoki stan gotówki zmniejsza ryzyko związane ze wzrostem obsługi zadłużenia do ok. 70 mln zł rocznie w latach 2019-2020 w związku z wyższymi spłatami wynikającymi z harmonogramów spłat kredytów.
W celu sfinansowania planu inwestycyjnego Katowice podpisały umowę kredytową z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym. Kredyt ten będzie miał równomierny i rozłożony na długi termin harmonogram spłaty, co powinno zmniejszyć presję z tytułu obsługi zadłużenia na budżet miasta. Według prognoz zadłużenie Katowic wzrośnie z 621 mln zł na koniec 2017 r. do około 820 mln zł w 2020 r. Zadłużenie bezpośrednie powinno pozostać umiarkowane w relacji do dochodów bieżących i nie przekraczać 45 proc. w 2020 r. (ok. 35 proc. w 2017 r.). Prognozuj się, że wskaźnik spłaty długu (zadłużenie bezpośrednie do nadwyżki bieżącej) pozostanie na bezpiecznym poziomie wynoszącym około cztery lata (ok. trzy lata w 2017 r.), mimo oczekiwanego wzrostu zadłużenia.
Zgodnie ze scenariuszem bazowym analitycy oczekują, że wyniki operacyjne Katowic pozostaną zadowalające dla danego ratingu. Będzie to wynikało ze wzrostu dochodów z podatków dochodowych i lokalnych, który będzie wspierany przez spodziewany wzrost gospodarki narodowej co najmniej o 3 proc. rocznie w średnim okresie. Agencja szacuje, że w latach 2017-2020 miasto osiągnie nadwyżki operacyjne w wysokości średnio 200 mln zł rocznie (po wyłączeniu dochodów o jednorazowym charakterze), co odpowiada marży w wysokości około 11 proc. Nadwyżka operacyjna Katowic na tym poziomie powinna przewyższać spłatę rat kredytowych i płatność odsetek co najmniej trzykrotnie, mimo spodziewanego wzrostu wydatków z tytułu obsługi zadłużenia. – Zakładamy, że władze miasta utrzymają politykę zmierzającą do utrzymania nadwyżki operacyjnej na tym poziomie, a to implikuje kontrolę tempa wzrostu wydatków operacyjnych, co jednakże może być trudne do wykonania w roku wyborczym – oceniają eksperci agencji.
Fitch oczekuje, że nadwyżka operacyjna miasta na koniec 2017 r. wyniesie ok. 215 mln zł, co stanowi 12 proc. dochodów operacyjnych. Pozytywny wpływ na wyniki operacyjne Katowic ma między innymi jednorazowy dochód z tytułu podatku od czynności cywilno-prawnych w wysokości 27 mln zł. Bez jednorazowego dochodu marża operacyjna wynosiłaby 11 proc. Nadwyżka operacyjna Katowic prawie sześciokrotnie przewyższa roczne wydatki z tytułu obsługi długu (spłata rat oraz odsetki).
Katowice stanowią centrum dużej aglomeracji, którą zamieszkują 2 mln osób z ogółu 4,6 mln mieszkańców województwa śląskiego. Zdaniem analityków gospodarka lokalna miasta jest dobrze zdywersyfikowana i zdominowana przez sektor usług, który stanowił 67,8 proc. wartości dodanej brutto w 2014 r. (przy średniej krajowej 63,4 proc.). Produkt krajowy brutto na mieszkańca w podregionie, do którego należą Katowice jest stosunkowo stabilny i stanowił 135 proc. średniej krajowej w 2015 r. Według agencji utworzenie metropolii od połowy 2017 r., do której należy 41 gmin położonych wokół Katowic – centrum metropolii, nie powinno wiązać się z wysokimi wydatkami z budżetu miasta w średnim okresie. Utworzenie metropolii stwarza szansę na realizację wspólnych inwestycji i zwiększenie efektywności dostarczanych usług, takich jak transport publiczny, co w rezultacie powinno przynieść pozytywny skutek dla gospodarki lokalnej Katowic i dla budżetu miasta.
Ratingi mogą zostać podniesione, jeśli Katowice poprawią wyniki operacyjne i marża operacyjna trwale wyniesie około 15 proc., oraz gdy miasto utrzyma wskaźnik spłaty długu na poziomie poniżej trzech lat. Ponieważ IDR Katowic są na poziomie ratingów Polski, podniesienie IDR uzależnione jest dodatkowo od podniesienia ratingów kraju.
Natomiast istotne pogorszenie się wskaźnika spłaty długu powyżej ośmiu lat, w wyniku trwałego pogorszenia się marży operacyjnej lub znaczny wzrost zadłużenia bezpośredniego powyżej 70 proc. dochodów bieżących może przyczynić się do zmiany perspektywy ratingów na negatywną lub do obniżenia ratingów. Dodatkowo, obniżenie ratingów Polski wpłynie na obniżenie IDR Katowic.
